Kỹ thuật đổ đèo để không mất phanh

Sách dạy lái xe trọng tải lớn ở Mỹ khuyên hạn chế tối đa việc dùng phanh chân khi xuống dốc.

Rất nhiều vụ xe mất phanh khi đổ đèo ở Việt Nam gây những tai nạn khiến tổn thất nặng nề. Tại sao không mất phanh lúc khác mà lại là lúc đổ đèo và thường xảy ra với xe trọng tải lớn.

Với xe trọng tải lớn, lực ma sát ở má phanh cũng phải rất lớn để có thể thắng quán tính của xe. Khi phanh, ma sát làm cho má phanh nóng lên rất nhanh, nếu rà phanh liên tục có thể làm nóng má phanh lên tới vài trăm độ C, làm toàn bộ đĩa phanh đỏ rực. Khi má phanh và đĩa phanh nóng lên, lực ma sát giảm đi và đến một nhiệt độ nào đó thì má phanh trượt hoàn toàn và gần như không còn tác dụng gì nữa.

Các lái xe thường rà chân phanh để hãm xe khi xuống dốc và đó là cách hoàn toàn sai. Với những đèo dài, rà phanh liên tục sẽ làm phanh nóng lên và lực hãm giảm dần. Khi thấy lực hãm giảm dần (có dấu hiệu mất phanh), sai lầm chết người tiếp theo của lái xe là đạp phanh sâu hơn và sẽ làm phanh nóng hơn, cho đến khi phanh hoàn toàn mất tác dụng và chiếc xe lao tự do xuống dốc.

Sách dạy lái xe trọng tải lớn ở Mỹ dạy rằng hạn chế tối đa việc dùng phanh chân khi xuống dốc, chỉ dùng khi buộc phải dừng hẳn. Thay vào đó phải dùng lực hãm của chính động cơ để hạn chế tốc độ xe. Điều này có thể thực hiện bằng cách đưa xe về chế độ số sàn (tắt tự động) và chạy ở số thấp (thường là bằng hoặc thấp hơn khi lên dốc). Bạn phải về số thấp từ trước khi xuống dốc bởi một khi xe đã trôi xuống dốc ở tốc độ cao thì không thể về số được nữa. Lực hãm của động cơ ở số thấp tốt hơn nhiều so với phanh.

Nếu bắt buộc phải dùng phanh thì không được rà phanh liên tục mà đạp phanh dứt khoát cho tốc độ xe giảm hẳn xuống dưới tốc độ an toàn, sau đó nhả phanh hoàn toàn. Có thể lặp lại thao tác phanh kiểu này khi tốc độ xe trôi tới mức không an toàn nhưng tuyệt đối không được giữ phanh ở trạng thái phanh hờ (rà phanh).

Không rõ các bác có biết kỹ thuật này hay không, nếu không thì mong các bác tham khảo.

Độc giả Nam Đào